Pomniki cmentarne upamiętniające zmarłych
Starożytność
W starożytności wczesne trumny stanowiły skrzynie zbudowane z kamiennego sarkofagu lub ceramiki. Sarkofagi mają bardzo bogato zdobione. Rzeźbione lub malowane sceny z życia zmarłego. Obecnie sarkofagi możemy spotkać np. niektórych rejonach Azji i Grecji. W tych rejonach świat ciała zmarłych składa się w kamiennych trumnach na okres siedmiu lat. Jest to pierwszy etap chowania zmarłego. Po kilku latach kiedy tkanki miękkie ulegną rozkładowi. Szczątki zmarłego zostają wydobyte (są to zazwyczaj już tylko kości a wszystko jest uwarunkowane klimatem jaki panuje w miejscu pochówku) i najczęściej przenoszone do urn. Ma to swoje zalety gdyż oszczędza się miejsce na cmentarzach którego jest coraz mniej a sarkofag może posłużyć następnym zmarłym.
W Egipcie sarkofagi robiono z kamienia, cegły, terakoty. Sarkofagi zdobiono hieroglifami. Które miały zabezpieczyć przejście zmarłego do świata zmarłych.
W okresie Nowego Państwa i Średniego sarkofagi były wykonane z granitu, kwarcytu, bazaltu. Pokrywano je malunkami ze scenami z mitologii do sarkofagów wsadzano biżuterię i ozdoby. O mnogości kosztowności dowiedzieliśmy się gdy został odkryty jedyny nie splądrowany przez rabusiów grób króla Tutanchamona. Generalnie władców Egiptu chowano w sarkofagach wykonanych ze złota.
W starożytnym Rzymie i Grecji sarkofagi wykonywano bardzo rzadko
Pierwsze sarkofagi z początku chrześcijaństwa były wzorowane na sarkofagach rzymskich. W średniowieczu i gotyku sarkofagi zdobiono relikwiami i wizerunkami zmarłego. W Polsce możemy je spotkać w katedrze Gnieźnieńskiej i Wawelskiej.
Obróbka kamienia na pomniki
Pomniki cmentarne wykonuje się poprzez odpowiednią obróbkę bloków, głazów, i płyt kamiennych.
Kamień naturalny to materiał który można obrabiać na wiele różnych sposobów.
Obróbka kamienia zaczyna się od pocięcia wielkich kilku lub nawet kilkunastotonowych bloków kamienia wydobytych w kamieniołomach. Na surowe nieobrobione płyty o grubości od 2 do 5 cm.
Kolejny etap to nadawanie odpowiedniej tekstury pociętych płyt.
W zależności od rodzaju kamienia możemy go poddać różnym technologiom obróbki.
Tradycyjne obróbki kamienia to przede wszystkim :
- polerowanie które można wykonać dla wszystkich rodzajów powierzchni kamienia
- płomieniowanie faktury dostępne dla niektórych rodzajów granitu i piaskowca
- szczotkowanie dla :granitu, marmuru, piaskowca
- satynowanie; niektóre granity
- piaskowanie dla wszystkich rodzajów kamienia nadające szorstką delikatnie powierzchnię.
Centra obróbcze kamieni obecnie są najczęściej usytuowuje się na terenach zakładów przetwórczych które znajdują się bezpośrednio na terenach kopalni.
Ma to duże znaczenie przy transporcie kamieni. Łatwiej jest transportować i segregować dostawy kamieni.
Obecnie najwięksi producenci kamieni to Indie, Chiny i Brazylia.
Część kamieni trafia również z kopali w postaci nieobrobionej w postaci bloków i ich obróbka odbywa się już na terenie wyspecjalizowanych zakładów kamieniarskich. Posiadających odpowiedni park maszynowy.
Finalny etap obróbki kamienia polega na nadaniu kształtu krawędziom bocznym przyciętych kamieni. Reasumując na tym etapie kamień zyskuje swój finalny kształt.
Najczęściej wykonuje się frezowanie ostrych krawędzi(delikatne zeszlifowanie krawędzi)
Wielkość frezu jest uzależniona od rodzaju kamienia, twardości i morfologii. Frezowanie odbywa się na tzw. boczkarce
Innym rodzajem pomników są pomniki stawiane osobom zasłużonym.
Podstawowe formy pomników rozwijają się już w starożytności. Najczęściej z tej epoki możemy spotkać pomniki grecko-rzymskie przedstawiające pomniki koni i kolumny
- W starożytnej Grecji i Rzymie stawia się przede wszystkim pomniki bóstwom i władcom którym oddawano część stawiano je w świątyniach. (np.Jęździec Bamberski)
- W odrodzeniu mamy już pomniki konne stawiane w miejscach publicznych na placach i ulicach i figury stawiane na cokołach.( Gattamelata Donattella)W państwach kościelnych powstaje dużo pomników papieskich zaczynają powstawać od nowa pomniki na kolumnach np. Kolumna Zygmunta w Warszawie. Dla tego typowym przedstawicielem tego okresu jest Leonardo da Vinci rzeźbiący w marmurze
- W baroku nastąpił początek zdobienia bogato cokołów pomników, to nie jest już figura na podniesieniu. Dzięki temu zabiegowi cokół z rzeźbą stanowią integralną mocno zdobioną całość.
- W moderniźmie redukcji ulega wielkość postumentów
- Lata powojenne to zmiana koncepcji pomników. Zaczęły współistnieć w przestrzeni a przestrzeń ma z nimi doskonale współgrać. Pomniki to nie tylko wyobrażenie postaci. w rezultacie widz może „ wejść w pomnik” i go odczuwać przykładem może być pomnik upamiętniające Ofiary obozu w Bełżcu.
- Lata III RP to przede wszystkim pomniki. JPII, Armii Krajowej, Żołnierzy Wyklętych i pomniki upamiętniające Zbrodnie Katyńska obecnie coraz częściej powstają pomniki upamiętniające katastrofę w Smoleńsku.
Możemy tez spotkać regionalne pomniki które mają zdobić miasto a najlepszym przykładem są wrocławskie krasnale
